Les 1
Uitspraak
De klinkers

Er bestaan in het Esperanto 5 klinkers, nl. a - e - i - o - u, die worden uitgesproken als in de zin:
waar klemt die bolhoed?
|
Tip! Klik op de luidsprekers om te horen hoe het klinkt... |
De a wordt uitgesproken als [a] in waar: |
 |
la |
de, het |
 |
la patro |
de vader |
 |
la kapo |
het hoofd |
 |
la tablo |
de tafel |
 |
la nazo |
de neus |
 |
la knabo |
de jongen |
 |
la strato |
de straat |
 |
la mano |
de hand |
 |
la planko |
de vloer |
 |
la arbo |
de boom |
 |
la parto |
het deel |
 |
la lampo |
de lamp |
 |
la parko |
het park |
|
|
De e wordt uitgesproken als [e] in klemt: |
 |
la festo |
het feest |
 |
la besto |
het dier |
 |
la stelo |
de ster |
 |
la azeno |
de ezel |
 |
la orelo |
het oor |
 |
la somero |
de zomer |
|
|
De i wordt uitgesproken als [i] in die: |
 |
la filo |
de zoon |
 |
la amiko |
de vriend |
 |
la libro |
het boek |
 |
la lito |
het bed |
 |
la birdo |
de vogel |
 |
la piro |
de peer |
 |
mi |
ik |
 |
ni |
wij |
 |
li |
hij |
|
|
De o wordt uitgesproken als [o] in bol: |
 |
la floro |
de bloem |
 |
la onklo |
de oom |
 |
la rozo |
de roos |
 |
la pomo |
de appel |
 |
la domo |
het huis |
 |
la tondro |
de donder |
|
|
De u wordt uitgesproken als [oe] in hoed: |
 |
la muro |
de muur |
 |
la frukto |
de vrucht |
 |
la urbo |
de stad |
 |
la suno |
de zon |
 |
unu |
één |
 |
du |
twee |
 |
la hundo |
de hond |
 |
nun |
nu |
|
|
|
Belangrijke uitspraakregels
De uitspraak is consequent: zoveel mogelijk op dezelfde manier.
Alles wordt uitgesproken, dus zonder 'stomme' letters.
(vergelijk NL: in wellevend zijn wel 3 manieren om de letter e uit te spreken).
De klemtoon valt steeds op de voorlaatste lettergreep: |
 |
la azeno |
de ezel |
 |
la infano |
het kind |
 |
la tulipo |
de tulp |
 |
la sinjoro |
de heer |
 |
la letero |
de brief |
 |
la kolombo |
de duif |
 |
la familio |
het gezin |
 |
la folio |
het blad |
 |
la leono |
de leeuw |
 |
la lernanto |
de leerling |
 |
la najbaro |
de buurman |
 |
Esperanto |
Esperanto |
|
|
Elke letter wordt afzonderlijk uitgesproken: |
 |
la bo-a-to |
de boot |
 |
la bi-e-ro |
het bier |
 |
la pi-e-do |
de voet |
 |
la he-ro-o |
de held |
 |
lu-i |
huren |
|
|
Opmerking:
eindigt een woord op io, ia, ie, iu, dan valt de klemtoon op de i [ie]:
familio, historio (= geschiedenis), maar ook kie (= waar).
|
|
De medeklinkers
De letters b, d, f, h, j, k, l, m, p, r, s, t en z hebben in het Esperanto dezelfde uitspraak als in het Nederlands. Ook aan het eind van een woord.
Bijvoorbeeld in het woordje sed (= maar)wordt de letter d inderdaad als een d uitgesproken, dus niet als t.
Ook in het woord sub (= onder) blijft de b uitgesproken als een b en klinkt dus niet als p.
De letter s blijft altijd stemloos:
Bijvoorbeeld in het woord roso (= dauw) wordt de s inderdaad als s uitgesproken en klinkt niet als z zoals in het Nederlandse woord pose. |
|
Zelfstandige naamwoorden
Namen van personen, dieren, dingen, begrippen, stoffen enz. - zoals man, hond, stoel, warmte, melk - zijn zelfstandige naamwoorden.
Je kunt een zelfstandig naamwoord herkennen aan het feit, dat je er een bepaald lidwoord (de, het) of een onbepaald lidwoord (een) voor kunt zetten of denken.
In het Esperanto eindigen alle zelfstandige naamwoorden op o. Het bepaald lidwoord (de of het) is altijd la.
Het onbepaald lidwoord (een of 'n) wordt niet vertaald (een huis = domo, een brief = letero).
Het meervoud van een zelfstandig naamwoord wordt gevormd door achtervoeging van een j:
(het huis = la domo, de huizen = la domoj, een tulp = tulipo, tulpen = tulipoj). |
|
Nog wat woorden om te leren |
 |
sed |
maar |
 |
la floro |
de bloem |
 |
mi |
ik |
 |
sidi |
zitten |
 |
li |
hij |
 |
esti |
zijn |
 |
ni |
wij |
 |
fali |
vallen |
 |
kaj |
en |
 |
brili |
schijnen (v.d. zon) |
 |
sur |
op |
 |
mi estas |
ik ben |
 |
de |
van |
 |
li estas |
hij is |
 |
kio |
wat |
 |
ni estas |
wij zijn |
 |
tio |
dat |
 |
mi falas |
ik val |
 |
en |
in |
 |
li falas |
hij valt |
 |
la tero |
de aarde |
 |
ni falas |
wij vallen |
|
|
|
Vertalen |
|
A |
|
 |
1. |
La knabo estas en la domo. |
 |
2. |
Pomoj kaj piroj estas fruktoj. |
 |
3. |
La boato estas de la infano. |
 |
4. |
La folioj falas de la arboj. |
 |
5. |
Kio estas tio? |
 |
6. |
Tio estas floro. |
 |
7. |
Li estas amiko de sinjoro Bakker. |
 |
8. |
La infanoj estas en la urbo. |
 |
9. |
La suno brilas. |
 |
10. |
Ni sidas en la boato kaj li sidas sur la planko. |
 |
11. |
Helpman estas parto de la urbo Groningen. |
|
|
B |
|
|
1. |
De vader van het kind. |
|
2. |
Een tulp is een bloem. |
|
3. |
De straten van de stad. |
|
4. |
Rozen en tulpen zijn bloemen. |
|
5. |
De vogels zijn op het huis. |
|
6. |
De boeken zijn op de tafel. |
|
7. |
De vrienden zijn in het huis. |
|
8. |
De huizen in de steden. |
|
9. |
Ik ben in het huis. |
|
10. |
Dat is een tulp. |
|
11. |
Maar dat is een roos. |
|
12. |
In de zomer schijnt de zon. |
|
13. |
De neus van de jongen. |
|
14. |
De appel is een vrucht. |
|
15. |
In het huis zijn twee tafels. |
|
16. |
Lewenborg is een deel van de stad. |
|
17. |
Het kind is in het bed. |
|
18. |
De hond is een vriend van de jongen. |
|
19. |
In het huis is een duif. |
|
20. |
Duiven zijn vogels. |
|